Νέα – Ενημερώσεις
Mindfulness και αυτοαποδοχή για άτομα ΛΟΑΤΚΙ+
- 31 Ιανουαρίου, 2024
- Posted by: Γιάννης Βλαχάκης
- Category: Mindfulness Owl Trainer
Εισαγωγή
Για την ΛΟΑΤΚΙ+ (Διεθνής όρος: LGBTQ+) κοινότητα, το Mindfulness μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την αυτοαποδοχή και την αυτοφροντίδα. Υπάρχουν πολλά θετικά αποτελέσματα στην ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, μέσω της εξάσκησης πρακτικών ενσυνειδητότητας. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ενσυνειδητότητα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και του άγχους στα άτομα που βρίσκονται σε διαδικασία αναζήτησης της σεξουαλικής τους ταυτότητας ή της ταυτότητας φύλου τους. Το παραπάνω συμβαίνει γιατί η ενσυνειδητότητα δίνει τη δυνατότητα στα άτομα να αντιμετωπίζουν και να προσεγγίζουν τις δύσκολες καταστάσεις με σαφήνεια, αντί να τις αντιμετωπίζουν με φόβο και αμφιβολία για τον εαυτό τους. Επιπλέον, η ενσυνειδητότητα έχει τη δύναμη να εμπλουτίσει την ευεξία (well being) και την απόλαυση τις καθημερινότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων με αμέτρητους τρόπους.
Mindfulness, αυτοαποδοχή και αυτοσυμπόνια
Η εφαρμογή της ενσυνειδητότητας μέσω της αυτοαποδοχής και της αυτοσυμπόνιας, φαίνεται ότι βελτιώνουν την ψυχική υγεία των νέων, ακόμα και στις περιπτώσεις διαγνωσμένων διαταραχών άγχους και κατάθλιψης (Deyo, Wilson, Ong και Koopman, 2009). Αποτελέσματα ερευνών οδηγούν στο συμπέρασμα πως τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα βρήκαν τις πρακτικές ενσυνειδητότητας και αυτοσυμπόνιας ωφέλιμες. Πιο συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες σε πρόγραμμα ενσυνειδητότητας (MBIs) προσανατολισμένο στην αποδοχή τις σεξουαλικής ταυτότητας ή της ταυτότητας φύλλου, δήλωσαν ότι η παρέμβαση είχε θετικά και ωφέλιμα αποτελέσματα. Επιπρόσθετα, η πλειοψηφία εξέφρασε την επιθυμία, άσκησης των πρακτικών ενσυνειδητότητας και μετά το πέρας του προγράμματος, για την αυτορρύθμιση, την αντιμετώπιση των στρεσογόνων παραγόντων, καθώς και την ενίσχυση της αυτοσυμπόνιας. Αξίζει να αναφερθούμε, στο γεγονός ότι σύγχρονες μελέτες έχουν επεκταθεί, πέραν από τον θετικό αντίκτυπο της ενσυνειδητότητας στις καταθλιπτικές διαταραχές και στην αξιοποίηση των Mindfulness πρακτικών για την αντιμετώπιση του αυτοκτονικού ιδεασμού σε νεαρά άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας (Martin, 2019).
Mindfulness και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα
Μία άλλη έρευνα εστίασε στην επίδραση του ενσυνείδητου διαλογισμού στο άγχος σε έναν πληθυσμό φοιτητών ΛΟΑΤΚΙ+. Στη συγκεκριμένη έρευνα, επιλέχθηκαν τυχαία δέκα ΛΟΑΤΚΙ+ φοιτητές αστικών περιοχών για να συμμετέχουν σε πρακτική του ενσυνείδητου διαλογισμού, και μέσω αυτού να προσδιορίσουν τραύματα του παρελθόντος που σχετίζονται με την ταύτιση τους στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και να εξετάσουν τα επίπεδα άγχους που αυτό τους δημιουργεί. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτηματολόγια για να εξακριβώσουν την επίδραση που είχε ο ενσυνείδητος διαλογισμός στην ανακούφιση τους από το άγχος. Στους συμμετέχοντες έγινε μια ψυχοεκπαιδευτική εισαγωγή για τον ενσυνείδητο διαλογισμό και πως μπορούν να τον εντάξουν πρακτικά στην καθημερινότητά τους. Επιπλέον, τους προτάθηκε η καταγραφή ημερολογίου και ο διαμοιρασμός των εμπειριών τους με τα υπόλοιπα μέλη που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Η έρευνα έδειξε ότι ο ενσυνείδητος διαλογισμός ανακούφισε τα επίπεδα άγχους και στους 10 συμμετέχοντες. Μέσα από αυτήν την έρευνα συμπεραίνουμε πόσο βοηθητική είναι η εφαρμογή ενσυνείδητων διαλογισμών στα πλαίσια μιας καταφατικής ΛΟΑΤΚΙ+ συμβουλευτικής, που στόχο έχει την διαχείριση των αλλαγών στο σώμα και την επίτευξη μιας βαθύτερης σύνδεσης με την ταυτότητα του ατόμου (Pequignot, 2022).
Πρακτικές Ενσυνειδητότητας για την αποδοχή της σεξουαλικής ταυτότητας
Υπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών τύπων διαλογιστικών πρακτικών Mindfulness, που ενδείκνυνται για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Κυρίως προτείνονται διαλογισμοί που επικεντρώνονται στην αποδοχή. Πιο ειδικά, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορεί να θεωρήσουν ωφέλιμο τον διαλογισμό επιβεβαίωσης φύλου, ο οποίος βοηθά στην ευγενική παρατήρηση και την αποδοχή της ταυτότητας φύλου και του σεξουαλικού προσανατολισμού με θετικό τρόπο και με απουσία επίκρισης. Άλλες ενδεδειγμένες πρακτικές διαλογισμού είναι αυτές που περιλαμβάνουν τη σάρωση σώματος, την παρατήρηση της ροής του νου, το ενσυνείδητο άφημα (letting go) και το ενσυνείδητο περπάτημα. Τέλος στα άτομα που βιώνουν έντονο στρες στην διαδικασία της αναζήτησης της σεξουαλικής τους ταυτότητας, προτείνονται οι ασκήσεις ενσυνείδητων αναπνοών (Mindful Breathing). Πιο συγκεκριμένα το άτομο καλείται να αφιερώνει λίγο χρόνο κάθε ημέρα, σε ασκήσεις διαφραγματικών αναπνοών. Με αυτό τον τρόπο, καθώς εστιάζει στις αισθήσεις της αναπνοής του στο σώμα και παρατηρεί πως αυτό κινείται από μέσα προς τα έξω, μαθαίνει να ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και κατ’ επέκταση εκπαιδεύεται στην αποφόρτιση από την δυσφορία.
Ενσυνειδητότητα και Καταφατική Συμβουλευτική / Ψυχοθεραπεία
Καθώς τα άτομα LGBTQ+ αρχίζουν να απελευθερώνονται , να βρίσκουν τη δύναμη να μιλούν ανοιχτά για την ταυτότητά τους, η ενσυνειδητότητα συμπληρωματικά τους βοηθά να βρουν την εσωτερική γαλήνη. Σήμερα, η ενσυνειδητότητα αγκαλιάζεται ακόμη περισσότερο από τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ σε όλο τον κόσμο και συνεχίζει να είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της αυτοαποδοχής. Η νεολαία της σεξουαλικής μειονότητας των φύλων (SGMY) αντιμετωπίζει δυσανάλογες ανισότητες ψυχικής υγείας και συχνά παραγκωνίζεται στις έρευνες που αφορούν θέματα ψυχικής υγείας. Οι παρεμβάσεις ενσυνειδητότητας έρχονται να συμπληρώσουν ωφέλημα την καταφατική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία (affirmative counseling and therapy).
Η καταφατική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία (affirmative counseling and therapy) είναι η προτεινόμενη μορφή θεραπείας για τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Χρησιμοποιείται για την αναγνώριση, την επικύρωση και την υποστήριξη των αναγκών των ΛΟΑΤΚΙ+ θεραπευόμενων. Οι Ειδικοί ψυχικής υγείας που ειδικεύονται σε αυτήν τη μορφή θεραπείας συμβάλουν στην αποδοχή της σεξουαλικής ταυτότητας ή της ταυτότητας φύλου των θεραπευόμενων και τους βοηθά να ανταποκριθούν ωφέλιμα στις εμπειρίες που προκύπτουν μέσα από αυτήν τη διαδικασία. (Αβάνη et al., 2020)
Στην περίπτωση που θέλετε να εμπλουτίσετε ακόμα περισσότερο της γνώσεις και τις πρακτικές σας σχετικά με τα παραπάνω, μπορείτε να παρακολουθήσετε το διαδικτυακό, επιμορφωτικό σεμινάριο του ΕΚΙΣΥΠ, συνολικής διάρκειας 15 ωρών με βιωματική πρακτική και θέμα την Ψυχοθεραπευτική Διαδικασία με ΛΟΑΤΚΙ+ θεραπευόμενους.
Βιβλιογραφική Έρευνα – Συγγραφή: Αγγελική Καλατζή, τελειόφοιτη φοιτήτρια, Τμήματος Ψυχολογίας ΕΚΠΑ.
Επιμέλεια κειμένου και έλεγχος εγκυρότητας βιβλιογραφικών πηγών: Επιστημονική Ομάδα ΕΚ.Ι.ΣΥ.Π.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην επιστημονική μας συνεργάτη Βανέσσα Θεοδώρου
Βιβλιογραφικές Πηγές:
- Μαριλίνα Αβάνη, Άννα Αποστολέλλη, Αλεξάνδρα-Αριάδνη Βασιλείου, Θεοδόσης Γκελτής, Θεόφιλος Γκινόπουλος, Χρυσούλα Ηλιοπούλου, Γεώργιος Κασφίκης, Χλόη Κολύρη, Γεωργία Κορρέ, Λίνα Λαχανιώτη, Φίλιππος Παγάνης, Άννα Παπάζογλου, Νάνσυ Παπαθανασίου, Αντώνης Πούλιος, Αυγή Σακετοπούλου, Ιωάννης Ρήγας, Μαίρη Χιόνη,Έλενα-Όλγα Χρηστίδη (2020). «Συμπερίληψη και ανθεκτικότητα βασικές αρχές ψυχοκοινωνικής στήριξης σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου». Εκδόσεις: Gutenberg.
- Πολύχρωμο Σχολείο (2016). ΟΔΗΓΟΣ COMING OUT ΓΙΑ ΛΟA ΑΤΟΜΑ
- Iacono, G., Craig, S. L., Crowder, R., Brennan, D. J., & Loveland, E. K. (2022). A qualitative study of the LGBTQ+ youth affirmative mindfulness program for sexual and gender minority youth. Mindfulness, 1-16.
- Martin, M. R. (2019). Suicidal Ideation and Mindfulness Practice in LGBTQ Youth.
- Pequignot, M. (2022). Addressing LGBTQ Anxiety With Mindful Meditation.
- Deyo, M., Wilson, K. A., Ong, J., & Koopman, C. (2009). Mindfulness and rumination: does mindfulness training lead to reductions in the ruminative thinking associated with depression?. Explore, 5(5), 265-271.