Νέα – Ενημερώσεις
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΙΑ: Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ MINDFULNESS ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΑΓΧΩΔΟΥΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
- 24 Απριλίου, 2024
- Posted by: Γιάννης Βλαχάκης
- Category: Mindfulness Owl Trainer
Κατανοώντας τη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή
Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (ΓΑΔ) είναι μια ψυχολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονη ανησυχία για μια ευρεία ποικιλία θεμάτων ή καταστάσεων, χωρίς συγκεκριμένο ερέθισμα ή αφορμή (Kessler et al., 2013). Τα άτομα με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή αντιμετωπίζουν συχνά αυτές τις σκέψεις ως υπερβολικές ή ανεξήγητες, και η ανησυχία αυτή συχνά παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή και λειτουργία τους.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της ΓΑΔ περιλαμβάνουν συνεχή ανησυχία για την αντιμετώπιση σεναρίων των χειρότερων πιθανών εκβάσεων, δυσκολία στον έλεγχο, σωματική ένταση όπως νευρικότητα ή τρέμουλο, ευερεθιστότητα και αποφυγή καταστάσεων. Η αγχώδης αυτή κατάσταση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην κοινωνική ζωή, τις επαγγελματικές δραστηριότητες, τις σχέσεις και την υγεία γενικότερα (Katon et al., 1990).
Για να διαγνωστεί κάποιος με ΓΑΔ, οι ανησυχίες πρέπει να εμφανίζονται για έξι μήνες ή περισσότερο και να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή λειτουργία του ατόμου. Επίσης, οι ανησυχίες πρέπει να είναι δύσκολο να ελεγχθούν και να μην σχετίζονται με συγκεκριμένα ερεθίσματα (Stein & Ryan, 2015).
Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή μπορεί να προσβάλλει άτομα από όλες τις ηλικίες, φύλα και κοινωνικά στρώματα. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της διαταραχής, όπως το οικογενειακό ιστορικό, η επίδραση της γενετικής προδιάθεσης, οι προηγούμενες εμπειρίες αγχωδών ή καταστροφικών γεγονότων, όπως τραύματα ή απώλειες, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η υπερβολική προσοχή σε λεπτομέρειες και η ευαλωτότητα.
Πως μπορεί το Mindfulness να συμβάλει στη θεραπεία της ΓΑΔ;
Η εξάσκηση τεχνικών Mindfulness εστιάζει στην επίτευξη ενός βαθμού συνειδητότητας και ανοχής στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις σωματικές αισθήσεις. Επιπλέον, οι τεχνικές εστιάζουν στη «μη επίκριση» και στην αναστολή αντίδρασης των παραπάνω. Μέσω των Mindfulness παρεμβάσεων οι άνθρωποι μαθαίνουν να εστιάζουν στο παρόν και να αντιμετωπίζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους με μεγαλύτερη αντικειμενικότητα και αποδοχή (Kabat-Zinn, 2023).
Έρευνες έχουν δείξει ότι η Ενσυνειδητότητα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του άγχους και της ανησυχίας σε άτομα που πάσχουν από ΓΑΔ (Lee & Orsillo 2014). Ενώ η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη θεραπεία της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής (ΓΑΔ), ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών αντιμετωπίζει προβλήματα με υπολειπόμενα συμπτώματα. Η μεθοδολογία της γνωστικής θεραπείας με βάση το Mindfulness (MBCT) είναι μια θεραπεία που προέρχεται από την παρέμβαση μείωσης του στρες με βάση το Mindfulness (MBSR) που ανέπτυξε ο Jon Kabat-Zinn και οι συνεργάτες του. Το MBSR όπως και το MBCT αξιοποιούν τους διαλογισμούς ενσυνειδητότητας (Mindfulness meditation), ως τον πυρήνα του προγράμματος. Αυτές οι παρεμβάσεις αποδείχθηκαν αποτελεσματικές για τη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Παράλληλα, παρατηρήθηκε αύξηση της επίγνωσης των καθημερινών εμπειριών σε ασθενείς με ΓΑΔ (Evans, 2016).
Επιπρόσθετα, η εκπαίδευση στην ευσυνειδητότητα και στην επίγνωση στοχεύει στη αυτορύθμιση των συναισθημάτων. Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων Mindfulness, καθώς και οι αλλαγές στην ενεργοποίηση του εγκεφάλου μετρήθηκαν και αναλύθηκαν για να κατανοηθούν οι μηχανισμοί που σχετίζονται με την αλλαγή των συμπτωμάτων της ΓΑΔ. Τα ευρήματα υπέδειξαν ότι η εκπαίδευση στην ευσυνειδητότητα και στην επίγνωση, οδηγεί σε αλλαγές στις περιοχές μεταξύ του προμετωπιαίου λοβού και του λεμφικού συστήματος, που σχετίζονται με τις αναφερόμενες βελτιώσεις των συμπτωμάτων της ΓΑΔ (Holzer, 2013). Επομένως, τα συμπτώματα της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής (ΓΑΔ) φαίνεται να μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία μέσω παρεμβάσεων που βασίζονται στο Mindfulness.
Τεχνική Mindfulness για την ανακούφιση από το άγχος
Μια ιδιαίτερη τεχνική Mindfulness που μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από το άγχος είναι η τεχνική “Body Scan” (Ditto et al., 2006). Σε αυτήν την τεχνική, εστιάζουμε την προσοχή μας σε διαδοχικές περιοχές του σώματός μας, αναγνωρίζοντας τις αισθήσεις που αισθανόμαστε σε κάθε περιοχή χωρίς να κρίνουμε ή να επιδιώκουμε να αλλάξουμε αυτές τις αισθήσεις.
- Αρχίζουμε βρίσκοντας μια άνετη και χαλαρωτική στάση σε καθιστή ή ξαπλωτή θέση.
- Κλείνουμε τα μάτια και αρχίζουμε να εστιάζουμε στην αναπνοή μας. Αφήνουμε την αναπνοή να λειτουργεί φυσικά, χωρίς να προσπαθούμε να την ελέγξουμε.
- Στη συνέχεια, εστιάζουμε την προσοχή μας στην κορυφή του κεφαλιού μας. Παρατηρούμε οποιαδήποτε αίσθηση, όπως πίεση, ζεστασιά ή ψύχρα, πόνο ή άλλες αισθήσεις.
- Συνεχίζουμε να μετακινούμε την προσοχή σας σε κάθε μέρος του σώματός μας, αναγνωρίζοντας και παρατηρώντας τις αισθήσεις στο κάθε σημείο. Ξεκινάμε από το κεφάλι και συνεχίζουμε προς τα κάτω, συμπεριλαμβάνοντας το πρόσωπο, το λαιμό, τους ώμους, τα χέρια, το στήθος, την κοιλιά, τα πόδια και τα δάκτυλα.
- Απλά παρατηρούμε τις σκέψεις που εμφανίζονται και τις αφήνουμε να φύγουν όπως ήρθαν, εστιάζοντας ξανά την προσοχή μας στις αισθήσεις του σώματός μας. Μπορούμε να φανταστούμε τις σκέψεις μας ως σύννεφα που διαλύονται στον ουρανό.
Όταν ολοκληρώσουμε το Body Scan, ανοίγουμε αργά τα μάτια μας και παρατηρούμε πώς αισθανόμαστε. Αφιερώνουμε λίγο χρόνο στον αναστοχασμό της εμπειρίας μας και στην εκτίμηση του χρόνου που αφιερώσαμε για την αυτοφροντίδα μας.
Συμπεράσματα
Συνολικά, η πρακτικές του Mindfulness, μπορούν να συνθέσουν μια πολύτιμη εργαλειοθήκη για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΓΑΔ και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που ταλαιπωρούνται από αυτήν, καθώς επιτρέπει στα άτομα να λειτουργούν πιο ενδυνείδητα σε επίπεδο σωματικών αισθήσεων. Επίσης, βοηθά τα άτομα να αντιληφθούν και να αντιμετωπίσουν λειτουργικά τα συμπτώματα της ΓΑΔ (Brown & Ryan, 2003). Τέλος, προάγει την αίσθηση χαλάρωσης και ευημερίας, μειώνοντας την υπερβολική αγχώδη διάθεση που χαρακτηρίζει τη ΓΑΔ και ενισχύει την ικανότητα των ατόμων να παρατηρούν τις σωματικές αντιδράσεις στο άγχος, με σκοπό να τις διαχειρίζονται πιο αποτελεσματικά.
Βιβλιογραφική ερευνά – συγγραφή: Αικατερίνη Εσκιτζή, τελειόφοιτη φοιτήτρια Τμήματος Ψυχολογίας του Επιστημονικού Κολλεγίου Ελλάδος SCG – σε συνεργασία με το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
Επιμέλεια κειμένου και έλεγχος εγκυρότητας βιβλιογραφικών πηγών: Επιστημονική Ομάδα ΕΚ.Ι.ΣΥ.Π.
Βιβλιογραφικές Πηγές:
- Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology.
- Ditto, B., Eclache, M., & Goldman, N. (2006). Short-term autonomic and cardiovascular effects of mindfulness body scan meditation. Annals of behavioral medicine.
- Evans, S. (2016). Mindfulness-based cognitive therapy for generalized anxiety disorder. Mindfulness-based cognitive therapy: Innovative applications.
- Hölzel, B. K., Hoge, E. A., Greve, D. N., Gard, T., Creswell, J. D., Brown, K. W., … & Lazar, S. W. (2013). Neural mechanisms of symptom improvements in generalized anxiety disorder following mindfulness training. NeuroImage: Clinical.
- Kabat-Zinn, J. (2023). Wherever you go, there you are: Mindfulness meditation in everyday life. Hachette UK.
- Katon, W., Von Korff, M., Lin, E., Lipscomb, P., Russo, J., Wagner, E., & Polk, E. (1990). Distressed high utilizers of medical care: DSM-III-R diagnoses and treatment needs. General hospital psychiatry.
- Kessler, R. C., DuPont, R. L., Berglund, P., & Wittchen, H. U. (2013). Impairment in pure and comorbid generalized anxiety disorder and major depression at 12 months in two national surveys. In Fear and Anxiety (pp. 35-43). Routledge.
- Lee, J. K., & Orsillo, S. M. (2014). Investigating cognitive flexibility as a potential mechanism of mindfulness in generalized anxiety disorder. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry 45(1).
- Stein, M. B., & Sareen, J. (2015). Generalized anxiety disorder. New England Journal of Medicine.